Ý nghĩa đoạn thơ trường ca Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm

Đề bài: Hãy nêu ý nghĩa đoạn thơ sau đây trích trong trường ca Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm!

Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ

Đất là nơi Chim về

Nước là nơi Rồng ở

Lạc Long Quân và Âu Cơ

Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng

Những ai đã khuất

Những ai bậy giờ

Yêu nhau và sinh con đẻ cái

Gánh vác phần người đi trước để lại

Dặn đò con cháu chuyện mai Sau

Hàng năm ăn đâu làm đâu

Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ tổ

Bài làm

Trường ca Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm được viết trong những năm tháng chiến tranh ác liệt chống xâm lược Mĩ của nhân dân ta.

Đoạn thơ trích dưới đây thể hiện lòng yêu nước, tự hào dân tộc và trách nhiệm công dân đối với đất nước trong mỗi chúng ta:

Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ

Đất là nơi Chim về

Nước là nơi Rồng ở

Lạc Long Quân và Âu Cơ

Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng

Những ai đã khuất

Những ai bậy giờ

Yêu nhau và sinh con đẻ cái

Gánh vác phần người đi trước để lại

Dặn đò con cháu chuyện mai Sau

Hàng năm ăn đâu làm đâu

Cũng biết cúi đầu nhớ ngày giỗ tổ

Ở những đoạn thơ trước, khái niệm đất nước được nhà thơ gắn liền với truyền thống lịch sử văn hoá, phong tục tập quán và đời sống hằng ngày của dân tộc ta. Đến đây tẳc giả nhấn mạnh:

Đất Nước là nơi dân mình đoàn tụ

Khái niệm về đất nước hết sức cụ thể, rõ ràng. Đó là làng trên, xóm dưới, là gốc đa, bến nước, sân đình… Nơi đó, chúng ta được sinh ra và lớn lên qua lời ru à ơi của bà, qua những câu chuyện ngày xửa ngày xưa mẹ kể.

Nhà thơ tự hào về nguồn gốc dân tộc ta là con Rồng, cháu Tiên:

Đất là nơi Chim về

Nước là nơi Rồng ở

Lạc Long Quân và Âu Cơ

Đẻ ra đồng bào ta trong bọc trứng.

Câu thơ lấy chất liệu từ nguồn văn hóa dân gian nên hình tượng thơ trở nên trữ tình bay bổng. Dân tộc Việt Nam là sự kết hợp của cái đẹp vĩnh hằng (Tiên) và sức mạnh vạn năng (Rồng) tạo nên.

Đất nước hiện lên qua hình tượng mẹ Âu Cơ sinh bọc trứng trăm con. Đây là một truyền thuyết đẹp, là niềm tự hào của dân tộc Việt Nam khi nhắc tới nguồn gốc của mình.

Đất nước hình thành và tồn tại được là do suy nghĩ, cảm xúc và hành động – tức sự sống của từng con người trong cộng đồng dân tộc từ đời này tới đời khác:

Những ai đã khuất

Những ai bây giờ

Yêu nhau và sinh con đẻ cái

Gánh vác phần người đi trước để lại

Dặn dò con cháu chuyện mai sau

Nhà thơ nhắc nhở trách nhiệm công dân đối với đất nước, dân tộc của mỗi người Việt Nam. ông cha ta suốt mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước đã để lại cho con cháu non sông gấm vóc hôm nay. Chúng ta không chi hưởng thụ mà còn có nhiệm vụ bảo vệ và xây dựng để đất nước ngày càng tươi đẹp.

Hằng năm ăn đâu làm đâu

Cũng biết cúi đầu nhở ngày giỗ Tổ

Ngày giỗ Tổ Hùng vương là ngày mùng 10 tháng 3 Âm lịch hằng năm. Mọi người tưởng nhớ tới các vị vua đã có công dựng nước. Ý nghĩa của câu thơ không dừng lại ở đó mà cao hơn, sâu hơn, nó nhắc nhở chúng ta phải trân trọng, biết ơn những người đi trước đã đổ mổ hôi, nước mắt và cả máu xương để đem lại thành quả tốt đẹp mà chúng tạ đang được hưởng thụ hôm nay. Lòng biết ơn là cơ sở của đạo làm người. Chính sự kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc của các thế hệ hôm nay đã tạo nên sức sống muôn đời của non sông Việt Nam.

Ý nghĩa cốt lõi của đoạn thơ thể hiện ở chỗ tác giả khẳng định đất nước là của nhân dân. Đất nước Việt Nam có chiều sâu của lịch sử bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước rất đáng tự hào.