Cảm nghĩ bài thơ “Qua đèo ngang” của Bà huyện Thanh Quan

Đề bài: Cảm nghĩ bài thơ “Qua đèo ngang” của Bà huyện Thanh Quan

Bài làm

Qua đèo ngang là một trong những tác phẩm nổi tiếng của Bà Huyện Thanh Qua khi bà đang đi qua đèo Ngang – một địa danh nổi tiếng với những phong cảnh hữu tình, mà nên thơ. Bài thơ chính là một bức tranh thiên nhiên đầy sắc màu nhưng những bộc lộ những tâm trạng man mác buồn của tác giả vì một thời hoàng kim đã tàn lụi của xã hội trước.

Bước đến đèo Ngang bóng xế tài

Cỏ cây chen đá, là chen hoa

Chỉ bằng hai câu thơ đơn giản, tác giả đã khái quát lên toàn bộ khung cảnh và thời gian khi vẽ nên cảnh sắc nơi đây: chỉ mới khi bước chân đến nơi đây, khung cảnh nơi đây đã mang mác bóng hoàng hôn “xế tà”. Hình ảnh bóng xế tà như gợi đến một nỗi buồn mang mác phải chăng tác giả đang có chút nuối tiếc về một ngày trôi qua. Tại sao có một cảnh hoàng hôn đẹp đến như vậy, một cảnh đẹp trời cho như vậy mà tại sao như lời văn của tác giả lại mang một nỗi buồn đến như vậy? Nhưng phải chăng chỉ có cảnh hoàng hôn, ngược lại một hình ảnh khiến cho người đọc cảm thấy thích hợp: Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Trước hung cảnh hoàng hôn đang dần buông, lại có những hình ảnh cỏ cây chen nhau vươn lên đầy sức sống. NHững hình ảnh cây hoa ấy trông thật nhỏ bé đối với núi rừng và cảnh vật nơi đâ, nhưng chính những sự vật ấy lại vươn lên thật mãnh liệt. Ngay trong ánh chiều tà đang dần lụi tàn ấy, lại có những hình ảnh đối lập nhau đến vậy, những hình ảnh đã khiến cho người đọc thật nhiều suy nghĩ về những sự vật đó. Nếu hai câu thơ đầu, tác giả muốn gợi lên khung cảnh thiên nhiên thì đến hai câu tiếp theo, tác giả lại nhắc đến những hình ảnh của con người:

Lom khom dưới núi tiều vài chú

Lác đác bên sông chợ mấy nhà

Trong một bức tranh hiu hắt, những hình ảnh con người sẽ làm cho mọi vật trở nên sinh động hơn nhiều. Nhưng đến cả khi có sự hình dung của con người thì khung cảnh nơi đây cũng trở nên ảm đạm đến lạ lung, tác giả đã sử dụng từ “lác đác” và “tiều vài chú” để gợi lên sự cô đơn, lẻ loi. Làm sao mà hình ảnh con người nhỏ bé lại có thể so sánh với khung

cảnh núi non hùng vĩ, hiểm trở đến vậy? Tưởng chừng như khi có sự xuất hiện của con người, cảnh vật sẽ trở nên ấm áp hơn, nhưng không, vấn như vậy, không khí xung quanh nơi đèo Ngang vẫn trở nên vắng vẻ, hắt hiu như vây.

Nhớ nước đau lòng con quốc quốc

Thương nhà mỏi miệng cái gia gia

Tiếng kêu của con chim quốc hay phải chăng chính là tiếng lòng của tác giả. Tiếng kêu của con chim quốc phải chăng đã làm phá vỡ cái cảnh yên tĩnh của nơi đây, của nơi bóng xế chiều sắp lụi tàn. Đâu chỉ có tiếng kêu của con chim quốc, đây còn là tiêng kêu của con chim gia gia gợi lên một nỗi nhớ thương nhà. Nhưng phải chăng là đây chính là tiếng lòng của tác giả, đó chinh là tình yêu thương quê hương đất nước, nỗi nhớ nước thương nhà da diết của tác giả. Kép lại 2 câu thơ trong bài, tác giả có viết:

Dừng chân đứng lại trời non nước

Một mảnh tình riêng ta với ta.

Cảnh vật trên đèo Ngang lại hút vào tâm mắt của tác giả khi nhìn từ trên cao nhìn xuống lại thật hùng vĩ đến như vậy. Sự hùng vĩ thiên nhiên ấy, sự bao la của đất nước, núi non như đang níu chân của nữ thi sĩ. Những càng đáng lâu, càng được lặng ngắm khung cảnh hùng vĩ thu trong tầm mắt, tác giả lại nhận thấy môt nỗi buồn man mác, một nỗi cô đơn được ẩn hiện trong lòng mình. Đó như là một tiếng lòng được ẩn dấu sâu kín mà thi sĩ không thể nói với ai, chỉ có thể tự khắc khoải, từ chia sẻ, cảm thông. Âm hưởng của câu thơ như một tiếng trải lòng của tác giả muốn ở mãi nơi đây mà không nỡ về.

Bài thơ như là một lời gửi gắm, tâm sự của tác giả đến người đọc, một nỗi buồn man mác, một tiếng thở dài đầy tiếng nuỗi trước hiện thực của xã hội cũ, một nỗi xót xa được dâng lên trong lòng của nữ thi sĩ để cảm nhận được nỗi nhớ nước, thương nhà trào dâng trong tâm hồn của nữ nhà thơ Bà Huyện Thanh Quan.