Phân tích bài thơ Đi thi tự vịnh của tác giả Nguyễn Công Trứ – Văn mẫu lớp 10 đặc sắc nhất

Phân tích bài thơ Đi thi tự vịnh của tác giả Nguyễn Công Trứ – Văn mẫu lớp 10 đặc sắc nhất

Hướng dẫn

“Đi thi tự vịnh” của Nguyễn Công Trứ đã thể hiện “chí làm trai” và quyết tâm đỗ đạt của kẻ làm trai, khát khao về “nợ tang bồng”. Anh chị hãy phân tích Đi thi tự vịnh của Nguyễn Công Trứ.

I. Dàn ý chi tiết

1. Mở bài

Giới thiệu tác giả Nguyễn Công Trứ bài thơ Đi thi tự vịnh: Bài thơ “Đi thi tự vịnh” là một bài thơ tiêu biểu, thể hiện cho những tư tưởng ấy của ông

2. Thân bài

• Quan điểm và khát vọng của nhà thơ: kẻ sĩ khi lên đường đi ứng thứ, mong mỏi một ngày đỗ đạt làm quan
• Nhà thơ tự khẳng định bản thân và nhắc nhở về trách nhiệm với đất nước: ông quan niệm rằng đã sinh ra là một công dân của đất nước đồng nghĩa với việc mang trong mình trách nhiệm cống hiến
• Lời nhắc nhở đánh giá cống hiến trên thực tế: nói thì lúc nào cũng dễ, ai cũng nói được, nhưng để thực hiện được thì không phải ai cũng làm được

3. Kết bài

Ý nghĩa bài thơ thi tự vịnh của Nguyễn Công Trứ: Có thể nói, bài thơ “Đi thi tự vịnh” đã mang đậm phong cách của Nguyễn Công Trứ

II. Bài tham khảo

Tác giả Nguyễn Công Trứ là một gương mặt tiêu biểu trong nền văn học Việt Nam giai đoạn cuối thế 19 đầu thế kỉ 20. Thơ của ông chứa chất cái nợ tang bồng, khát vọng công danh và khát vọng cống hiến tài năng, trí tuệ của mình cho non sông, đất nước. Bài thơ “Đi thi tự vịnh” là một bài thơ tiêu biểu, thể hiện cho những tư tưởng ấy của ông.

Bài thơ không chỉ thể hiện “chí làm trai” của nhà thơ mà còn thể hiện quyết tâm đỗ đạt, khát khao về “nợ tang bồng”. Đó không phải là cái gì “ngông cuồng” của kẻ sĩ mà được xuất phát từ chính trách nhiệm với tư cách là một người “công dân”. Ngay phần mở đầu, tác giả đã bộc lộ quan điểm và khát vọng của mình:

“Đi không há lẽ trở về không

Cái nợ cầm thư quyết trả xong”.

Hình ảnh “đi không” tượng trưng cho kẻ sĩ khi lên đường đi ứng thứ, mong mỏi một ngày đỗ đạt làm quan. Câu thơ nhấn mạnh quyết tâm của kẻ sĩ, sự tự tin có pha chút ngang tàng và “ngông cuồng” khi quá đề cao bản thân. Tuy nhiên Nguyễn Công Trứ thể hiện niềm tin thái quá ấy không vì danh vọng mà vì “cái nợ cầm thư”, cái nợ với công lao đèn sách, có lỗi với chính mình. “Quyết trả xong” là lời tuyên bố hùng hồn, quyết tâm trả nợ công danh này.

“Rắp mượn điền viên vui tuế nguyệt

Dở đem thân thế hẹn tang bồng”

Các từ hán việt như “điền viên”, “tuế nguyệt”, “tang bồng” đã làm câu thơ có sắc thái trang trọng. Cái vui thú với cỏ cây, hoa lá, sống chan hòa với thiên nhiên đối với một người sống tích cực, có phần ngang tàng như ông có vẻ như mâu thuẫn. Chính vì vậy từ “rắp” đã mang lại ý vị hài hước, vui đùa của nhà thơ, câu thơ chỉ là lời nói đùa đầy hài hước của Nguyễn Công Trứ, bởi ông rất nghiêm túc trong việc thể hiện quan điểm sống cá nhân, một quan điểm tích cực và đầy nhiệt huyết.

“Đã mang tiếng ở trong trời đất

Phải có danh gì với núi sông”

Đối với Nguyễn Công Trứ, ông quan niệm rằng đã sinh ra là một công dân của đất nước đồng nghĩa với việc mang trong mình trách nhiệm cống hiến, xây dựng cho đất nước. Ông tự khẳng định giá trị của bản thân đồng thời nhắc nhở chính mình về trách nhiệm to lớn ấy. Tuy giọng điệu vẫn mang tính ngông cuồng và cao ngạo nhưng ta cảm nhận rõ được sự chân thành trong lời tâm sự của nhà thơ. Đó là một người sống tích cực với những mục đích cao cả, đáng trân trọng.

“Trong cuộc đời trần ai, ai dễ biết

Rồi ra mới biết mặt anh hùng”

Đó là hai câu thơ cuối bài mà Nguyễn Công Trứ đã nhấn mạnh đến những cống hiến trên thực tế, bởi nói thì lúc nào cũng dễ, ai cũng nói được, nhưng để thực hiện được thì không phải ai cũng làm được. Vì thế cần phải xem những cống hiến trên thực tế rồi mới đánh giá mới “biết mặt anh hùng”.

Có thể nói, bài thơ “Đi thi tự vịnh” đã mang đậm phong cách của Nguyễn Công Trứ, đó là cái ngông nghênh trong suy nghĩ, cái ngang tàng trong hành động. Tuy nhiên cái ngông nghênh và ngang tàng ấy không hề phù du và vô lý, nó có chỗ dựa là tài năng và trí tuệ xuất chúng, bản lĩnh hơn người của Nguyễn Công Trứ.

Theo Vanmautuyenchon.com

Từ khóa tìm kiếm

• https://baivanhay com/phan-tich-bai-tho-di-thi-tu-vinh-cua-tac-gia-nguyen-cong-tru-van-mau-lop-10-dac-sac-nhat