Cảm nghĩ về bài Cảnh Khuya của tác giả Hồ Chí Minh

Cảm nghĩ về bài Cảnh Khuya của tác giả Hồ Chí Minh

Bài làm

Bài thơ “Cảnh khuya” là một trong những bài thơ đặc sắc của Bác và nó càng có giá trị hơn khi được Bác viết vào trong hoàn cảnh lịch sử đó chính là vào năm 1947. Trong thời điểm này thì quân và dân ta đang thắng lớn trên chiến trường Việt Bắc. Với cảm hứng yêu nước vô cùng mãnh liệt thì bài thơ “Cảnh khuya” được ra đời.

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Có thể thấy được bài thơ Cảnh khuya đã có thể thể hiện được đầy đủ tình yêu thiên nhiên, đất nước của Bác trong một cảnh đêm trăng nói rừng Việt Bắc.

Ngay từ hai câu thơ đầu trong bài thơ tả cảnh đêm khuya nơi núi rừng Việt Bắc. Trăng càng về đêm càng sáng. Rồi hình ảnh ánh trăng lan toả bao phủ khắp mặt đất. Đêm vắng buông xuống, lặng nghe những tiếng suối nghe càng rõ. Tiếng suối lúc này đây dường như cứ chảy êm đềm nghe rất trong rì rầm từ xa vọng đến. Cảm nhận của Bác thật tinh tế biết bao nhiêu, khi chỉ nghe suối chảy mà cảm nhận được mức độ xanh trong của dòng nước. Thêm với đó thì tiếng suối trong đêm khuya như tiếng hát xa dịu êm vang vọng, trong trẻo giống như nhịp điệu của bài hát trữ tình sâu lắng. Và đó cũng chính là nghệ thuật lấy động tả tĩnh, tiếng suối rì rầm êm ả, vắng lặng trong đêm chiến khu. Lặng nghe tiếng suối và tiếng hát là nét vẽ tinh tế gợi tả núi rừng chiến khu thời máu lửa mang sức sống và hơi ấm của con người:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Ta bắt gặp được các miêu tả tiếng suối của các bậc tiền nhân đi trước đó chính là những tiếng suối nghe sao mà êm đềm thơ mộng đến thế. Nó cũng giống như những giọt của cây đàn cầm vang vọng bên tay. Đầu thế kỉ XX Nguyễn Khuyến đã từng viết về dòng suối đó là:

Cũng có lúc chơi nơi dặm khách

Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo…

Người đọc có thể nhận thấy được chính với mỗi một vần thơ, mỗi một khung cảnh, âm thanh của suối chảy được cảm nhận tinh tế khác nhau. Và rồi cũng sau chính với tiếng suối nghe như tiếng hát xa kia là trăng chiến khu. Hình ảnh những ánh trăng chiến khu sao mà sáng và đẹp thế. Trên tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa – hoa rừng. Hình ảnh cả núi rừng Việt Bắc đang tràn ngập dưới ánh trăng. Hình ảnh trăng bao phủ khắp không trung mát dịu, ánh trăng như còn len lỏi xuyên qua kẽ lá, tán cây, ánh trăng như âu yếm, hoà quyện cùng thiên nhiên cây cỏ. Và ánh trăng như xoáy và lồng vào những tán lá, chính trên mặt đất những đoá hoa rừng đang ngậm sương đêm cùng với bóng cổ thụ dường như cứ đan xen trên mặt đất. Vào buổi đêm, ở trên không trung dường như chỉ có vầng trăng ngự trị. Buổi đêm như vắng lặng và ánh trăng thanh mặt đất cỏ cây như ngừng thở để đón đợi ánh trăng mát lạnh dịu hiền mơn man ôm ấp:

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

Chữ “lồng” mà Bác sửa dụng như được điệp lại hai lần đã nhân hoá vầng trăng, cổ thụ và hoa. Hình ảnh ánh trăng như người mẹ hiền đang tiếp cho muôn vật trần gian dòng sữa ngọt ngào. Trăng trở nên thi vị, trữ tình lãng mạn hơn bao giờ hết, sử dụng chữ “lồng” giúp cho Bác như đã ca gợi cho ta nhớ đến những câu thơ sau trong Chinh phụ ngâm:

Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm

Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông,

Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng…

Người đọc có thể dễ dàng nhận thấy được ở trong câu có tiểu đối

Trăng lồng cổ thụ/Bóng lồng hoa

Dường như cũng tạo sự cân xứng trong bức tranh về trăng, thêm với đó chính là cách sử dụng ngôn ngữ thơ trang trọng, điêu luyện tạo nên bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp tràn đầy chất thơ. Hình ảnh cảnh khuya trong sáng, lung linh huyền ảo. Khi chúng ta đọc vần thơ ta nghe như có nhạc, có hoạ, bức tranh cảnh núi rừng Việt Bắc thơ mộng biết bao. Không sai chút nào khi người xưa từng nói thi trung hữu hoạ, thi trung hữu nhạc. Và đối chiếu với Bác thì hình ảnh ảnh trăng dường như cũng đã trở thành tri âm, tri kỉ. Ở trong ngục tối Bác như đã có những vần thơ đẹp:

Trong tù không rượu cũng không hoa

Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ…

(Ngắm trăng)

Qủa thực với một thi sĩ với tâm hồn thanh cao đang sống những giây phút thần tiên giữa cảnh khuya chiến khu Việt Bắc. Khi đứng giữa bức tranh thiên nhiên rộng lớn và hữu tình như vậy, tâm trạng của một người thi sĩ, chiến sĩ này thì bỗng vút cao thả hồn theo cảnh đẹp đêm trăng bởi đêm nay Bác không ngủ. Trước cảnh đẹp đêm trăng Việt Bắc ở đó có suối, có hoa lá, núi ngàn, và cả tâm trạng của Bác. Bác không chỉ xúc động trước cảnh đẹp thiên nhiên mà:

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Khi nước nhà đang bị giặc xâm lăng giày xéo, có biết bao đồng chí đang bị gông cùm xiềng xích. Có thể nói rằng cuộc đời còn lầm than cơ cực, bao năm Bác Hồ cũng đã phải bôn ba hải ngoại tìm đường cứu nước giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ lầm than. Cho đến khi đấn nước vẫn trong cảnh lầm than thì sao mà Bác có thể ngủ được cơ chứ. Không hẳn chỉ vì cảnh đjep Việt Bắc khiến Bác mải mê ngắm cảnh không ngủ được mà trong sâu thẳm tâm hồn thì đó chính là nỗi lo nước nhà khiến Bác không ngủ được.

Đọc bài thơ “Cảnh khuya” tuy ngắn gọn vì nó là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt đã nói được một cảnh thiên nhiên núi rừng Việt Bắc thật đẹp cùng với đó chính là tấm lòng của người lãnh tụ – Hồ Chí Minh. Thông qua đây ta càng yêu mến và kính phục Bác.

Tuệ Tuệ