Soạn bài Tự Tình II của Hồ Xuân Hương

Tự Tình của nữ thi sĩ Hồ Xuân Hương là một trong những tác phẩm viết về người phụ nữ trong xã hội xưa. Tác phẩm chính là một sáng tác thơ Nôm hay và đặc sắc thế nên để có thể học được thật tốt bài này thì Giải Văn sẽ mang đến cho các em một bài soạn Tự Tình II ngay sau đây nhé!

Soạn bài Tự Tình II của Hồ Xuân Hương

Bài làm

I. Về tác giả, tác phẩm

– Hồ Xuân Hương là người làng Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An thế nhưng chủ yếu sống ở kinh thành Thăng Long. Hồ Xuân Hương cũng đã đi nhiều nơi và cũng vô cùng thân thiết với nhiều danh sĩ như Nguyễn Du. Có thể nói rằng cuộc đời, tình duyên của Hồ Xuân Hương thực sự cũng thật nhiều éo le và có rất nhiều ngang trái.

– Hồ Xuân Hương cũng được biết đến chính là một nhà thơ nổi tiếng viết về phụ nữ, cho dù bà viết về đề tài trào phúng đậm chất trữ tình, và cũng thật đậm chất văn học dân gian. Ta như nhận thấy được nổi bật trong sáng tác thơ Nôm Hồ Xuân Hương đó cũng chính là một tiếng nói thương cảm với người phụ nữ, đồng thời cũng chính là sự khẳng định, đề cao vẻ đẹp, khát vọng của họ.

– Tự tình (bài II) là một tác phẩm nằm trong chùm thơ Tự tình gồm ba bài của Hồ Xuân Hương.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (Sách giáo khoa trang 19 Ngữ Văn 11 Tập 1): Tâm trạng và hoàn cảnh của tác giả trong bốn câu thơ đầu.

– Thời gian: Đêm khuya vắng

– Không gian:Không gian trong bài luôn luôn trống trải và có một điều gì đó mênh mông rợn ngợp.

– Lòng người: cũng luôn luôn trơ trọi, từ “trơ” dường như cũng đã lại đi liền với “cái hồng nhan” cùng biện pháp đảo ngữ có tác dụng để gợi cảm giác xót xa, bẽ bàng.

– Sử dụng hình ảnh tương phản: Cái hồng nhan (chỉ sự nhỏ bé- hữu hạn) >< nước non (ý muốn nói sự to lớn – vô hạn)

>>>Tất cả những điều này dường như cũng đã lại tô đậm tâm trạng cô đơn, lẻ loi.

– Có thể nhận thấy được cụm từ “say lại tỉnh” dường như cũng đã lại gợi lên cái vòng luẩn quẩn, càng buồn và nhân vật trữ tình thêm được các cảm nhận được nỗi đau của thân phận.

– Hình ảnh “Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn” thực sự được đánh giá chính là hình tượng chứa hai lần bi kịch: Khi mà hình ảnh trăng sắp tàn ( bóng xế) mà vẫn khuyết chưa tròn thì ý muốn nói đó cũng chính là sự tương đồng với người phụ nữ.

>>> Người đọc có thể nhận thấy được ngoại cảnh cũng chính là tâm cảnh: Trăng = Người (hình ảnh Trăng sắp tàn mà vẫn chưa tròn – Tuổi cuân trôi qua mà hạnh phúc không trọn vẹn).

Soạn bài Tự Tình II của Hồ Xuân Hương​​

Câu 2 (Sách giáo khoa trang 19 Ngữ Văn 11 Tập 1): Tâm trạng và thái độ của nhà thơ qua hình tượng thiên nhiên trong câu 5 và 6.

Có thể nhận thấy được chính hình tượng thiên nhiên trong hai câu 5 và 6 diễn tả nỗi niềm phẫn uất của con người như sau:

Phép đối từng cặp ở trong bài thơ thể hiện rõ ràng: xiên ngang >< đâm toạc; rêu từng đám >< đá mấy hòn; mặt đất >< chân mây…

– Thông qua đây ta nhận thấy được chính biện pháp đảo ngữ kết hợp với các động từ mạnh như các từ “xiên” hay từ “ đâm” như cũng đã thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

– Rêu vốn được biết đến chính là một sinh vật mềm yếu, nhỏ bé, hình ảnh đá cũng lại thật thấp bé và cũng lại như không cam chịu số phận của mình bằng mọi cách cố vươn lên những cản trở. Tất cả như cũng đã lại để chứng tỏ được sự phản kháng vô cùng quyết liệt với tạo hóa.

>>>Chỉ với hai câu thơ khẳng định sức sống mạnh mẽ, quyết liệt và dường như cũng lại muốn bứt phá rào cản để tự đi tìm hạnh phúc của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Câu 3 (Sách giáo khoa trang 19 Ngữ Văn 11 Tập 1): Tâm sự của tác giả qua hai câu kết.

Người đọc nhận thấy được chính hai câu kết là tâm trạng chán chường, buồn tủi của nhân vật trữ tình được thể hiện:

– Với cụm từ xuân đi xuân lại lại: Chính từ xuân của tự nhiên dường như cũng cứ qua đi rồi sẽ trở lại nhưng nếu nói đến tuổi xuân của người thì không. Thêm vào đó ta như cảm nhận được ừ “lại” thứ nhất là thêm một lần nữa, còn ở từ “lại” thứ hai mang nghĩa trở lại. Tất cả như muốn nói rằng mùa xuân trở lại nhưng tuổi xuân lại qua đi.

– Hồ Xuân Hương thật tài tình khi cũng đã sử dụng nghệ thuật tăng tiến “mảnh tình – san sẻ- tí – con con” điều này dường như muốn nhấn mạnh sự nhỏ bé dần, sự ít ỏi, sự sẻ chia trong hạnh phúc cuộc đời của nữ sĩ Hồ Xuân Hương làm cho nghịch cảnh càng éo le hơn. Nói đến mảnh tình vốn đã ít, đã bé, đã không trọn vẹn rồi thế mà lại còn phải “san sẻ” thành ra còn có tý con con khiến cho tâm trạng của nhân vật như bẽ bàng và đau xót hơn.

Câu 4 (Sách giáo khoa trang 19 Ngữ Văn 11 Tập 1): Khát vọng sống, khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương.

Bài thơ Tự tình II này dường như cũng lại vừa nói lên bi kịch, vừa cho thấy khát vọng hạnh phúc của Hồ Xuân Hương. Hơn nữa ta như nhận thấy được chính bi kịch trong bài thơ là bi kịch của tuổi xuân, bi kịch của duyên phận. Hình ảnh xuân đi rồi xuân lại đến thì ta nhận thấy được chính thời gian của thiên nhiên, thời gian của trời đất cứ tuần hoàn mà tuổi xuân của con người lại đứng trước một sự thật đó là đi không bao giờ quay lại lần 2 nữa. Chính vì điều này mà khiến cho Hồ Xuân Hương như cũng cứ kiếm tìm và khao khát hạnh phúc.

III. Luyện tập

Bài tập (trang 20 sgk Ngữ Văn 11 Tập 1): Đọc Tự tình …Em hãy co sánh bài thơ Tự tình I và Tự tình II của tác giả Hồ Xuân Hương

1. Giống nhau:

– Cả ba tác phẩm thì đều sử dụng thơ Nôm đường luật, thể hiện tài năng của tác giả Hồ Xuân Hương ngay trong việc sử dụng ngôn ngữ sắc sảo, ngôn ngữ vô cùng tài hoa nhất là khả năng sử dụng các biện pháp nghệ thuật đó là các nghệ thuật đảo ngữ, phép đối, tăng tiến…

– Cả ba bài cũng lại bộc lộ tâm trạng: Đó cũng chính là một nỗi buồn tủi, xót xa, phẫn uất trước cảnh duyên phận hẩm hiu của mình.

2. Khác nhau:

– Nếu như cảm xúc trong Tự tình I là nỗi niềm của nhà thơ trước duyên phận hẩm hiu và nó lại chứa đựng được những sự mất mát khi đứng trước lẽ đời đầy nghịch cảnh. Đồng thời đó cũng lại còn là sự vươn lên của chính bản thân, thách đố lại duyên phận.

– Trong bài Tự tình II thì Hồ Xuân Hương cũng đã thể hiện của bi kịch duyên phận muộn màng và luôn luôn cố gắng vươn lên nhưng cuối cùng cũng không thoát được bi kịch. Có lẽ chính vì thế bi kịch như được nhân lên, phẫn uất hơn bao biowf hết.

Hi vọng bài soạn văn trên cũng đã giúp cho các em học sinh có thêm kiến thức để có thể học thật tốt bài Tự Tình của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

Chúc các em học tốt!

Minh Minh

Các em có thể tham khảo một số bài soạn liên quan đến chương trình Ngữ văn 11 dưới đây:

Soạn bài Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc

Soạn bài Bài Ca Ngất Ngưởng