Soạn bài: Chị em Thúy Kiều – Ngữ văn 9 Tập 1

Xin chào các em! Trong chuyên mục soạn văn lớp 9 tập 1 ngày hôm nay, Đề thi hay sẽ cùng các em đi soạn bài: Chị em Thúy Kiều. Đây là một trích đoạn trong phần mở đầu của tác phẩm Truyện Kiều rất nổi tiếng của Đại thi hào dân tộc Nguyễn Du. Các em cùng tham khảo nhé!

I. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả: Nguyễn Du

2. Tác phẩm

Vị trí đoạn trích: Đoạn trích Chị em Thúy Kiều nằm ở phần mở đầu của tác phẩm Truyện Kiều, giới thiệu gia cảnh của Kiều. Khi giới thiệu những người trong gia đình Kiều, tác giả tập trung tả tài sắc của Thúy Vân và Thúy Kiều.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Tìm hiểu kết cấu của đoạn thơ:

• 4 câu thơ đầu: Giới thiệu khái quát về hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân.
• 4 câu thơ tiếp: Vẻ đẹp của Thúy Vân
• 16 câu thơ còn lại: Vẻ đẹp của Thúy Kiều.

Trình tự miêu tả nhân vật của tác giả theo kết cấu đoạn trích là miêu tả từ khái quát đến cụ thể.

Câu 2:

* Những hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ khi miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân là những hình ảnh quá quen thuộc trong văn học trung đại: khuôn mặt tròn trịa, đầy đặn như trăng rằm (khuôn trăng); nụ cười tươi tắn, xinh đẹp (hoa cười); lời nói nhẹ nhàng, trong trẻo, quý giá (ngọc thốt); mái tóc dài, dày, bóng mượt (mây thua nước tóc); làn da trắng hơn cả tuyết (tuyết nhường màu da).

* Qua những hình tượng ấy, em thấy Thúy Vân đẹp một vẻ đẹp viên mãn, phúc hậu, đầy đặn và rất hài hòa với thiên nhiên. Chân dung này của Thúy Vân báo hiệu một cuộc đời bình lặng, suôn sẻ.

Câu 3:

Vẻ đẹp của Thúy Kiều cũng được gợi tả bằng việc sử dụng hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ, tượng trưng. So với miêu tả Thúy Vân:

• Giống: đều lấy thiên nhiên làm thước đo chuẩn mực của cái đẹp, cả hai vẻ đẹp đều đạt đến vẻ hoàn mĩ.
• Khác: Kiều không được gợi tả từng đường nét trên khuôn mặt mà tác giả đặc biệt gợi tả đôi mắt của nàng trong như nước mùa thu. Vẻ đẹp của Kiều là một vẻ đẹp sắc sảo, mặn mà, nàng là một tuyệt sắc giai nhân. Nếu như nói thiên nhiên phải thua, nhường trước vẻ đẹp của Vân thì phải hờn ghen với vẻ đẹp của Kiều.

=> Lối miêu tả đòn bẩy, tả vẻ đẹp của Vân để tôn vinh sắc đẹp tuyệt trần của Kiều.

Câu 4:

* Bên cạnh vẻ đẹp về ngoại hình, tác giả còn nhấn mạnh vào vẻ đẹp tài năng và tâm hồn của Kiều. Cầm, kì, thi, họa đều đạt đến trình độ lí tưởng, hiếm có trong nhân gian. Đặc biệt, Kiều có năng khiếu về đàn, tài đàn của nàng đã vượt lên trên mọi người. Thể hiện ở cung đàn “bạc mệnh” mà Kiều tự sáng tác để ghi lại tiếng lòng của một trái tim đa sầu, đa cảm.

=> Kiều là một người con gái có tài sắc vẹn toàn, tâm hồn thanh cao và là tuyệt thế giai nhân.

Câu 5:

* Người ta thường nói, vẻ đẹp của Thúy Vân “Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”, còn sắc đẹp của Thúy Kiều “Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh” là sự dự báo về số phận của hai người. Theo em là hoàn toàn đúng. Bởi vì:

• Về Thúy Vân: tác giả dùng từ “thua” và “nhường”, hai từ này mang sắc thái nhẹ nhàng và yên bình hơn và dự báo một số phận, một cuộc đời êm ả, ít sóng gió.
• Về Thúy Kiều: tác giả dùng từ “ghen” và “hờn” có sắc thái biểu cảm cao hơn như dự báo trước sẽ có sự giành giật, dự báo một số phận, một cuộc đời đầy sóng gió.

Câu 6:

Trong hai bức chân dung của Thúy Vân và Thúy Kiều, em thấy Thúy Kiều nổi bật hơn, Thúy Vân được miêu tả chỉ để tô nền cho vẻ đẹp của Thúy Kiều. Trong khi Nguyễn Du chỉ dùng 4 câu thơ để miêu tả Thúy Vân thì có tận 16 câu thơ để miêu tả Thúy Kiều. Hơn thế nữa, vẻ đẹp của Vân được miêu tả chủ yếu ở ngoại hình, còn của Kiều là cả ngoại hình, tài năng và tâm hồn.