Soạn bài: Khóc Dương Khuê – Ngữ Văn 11 Tập 1

Xin chào các em! Tiếp tục với chuyên mục soạn văn ngày hôm nay, Đề thi hay sẽ hướng dẫn các em soạn văn bản: Khóc Dương Khuê của Nguyễn Khuyến. Bài thơ được biên soạn trong chương trình SGK Ngữ Văn 11 Tập 1, mời các em cùng theo dõi!

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

Bố cục của bài thơ: gồm 3 đoạn:

• Đoạn 1: hai câu đầu: nỗi đau xót khi nghe tin bạn mất
• Đoạn 2: từ câu 3 đến câu 22: Nhớ lại những kỉ niệm trước đây giữa 2 người và thể hiện tâm trạng thời cuộc của nhà thơ.
• Đoạn 3: còn lại: Nỗi đau mất bạn và tâm sự cô đơn vì thiếu tri kỉ.

Câu 2:

Tình bạn thắm thiết, thủy chung của hai người được thể hiện:

* Hai câu thơ đầu là nỗi đau đớn của Nguyễn Khuyến khi nghe tin bạn mất:

• Từ ngữ: Thôi đã thôi rồi, man mác, ngậm ngùi.
• Nhịp thơ bị phá vỡ 2/1/3: Như một tiếng nấc tức tưởi, tắc nghẹn trước nỗi đau mất bạn của nhà thơ.

-> Tin bạn mất đến với Nguyễn Khuyến quá đột ngột, bàng hoàng và sửng sốt.

* Đoạn thơ thứ hai: tác giả gợi nhớ lại những kỉ niệm trong quá khứ giữa 2 người:

• Cùng thi đỗ, cùng làm quan, cùng nhau trải qua nhiều thú vui tao nhã.
• Khi về già vẫn thường xuyên viếng thăm nhau.

-> Một tình bạn rất đẹp, họ đã trở thành tri âm tri kỉ. Đó cũng chính là lý do khiến cho Nguyễn Khuyến sửng sốt, sững sờ khi nghe tin bạn mất.

* Đoạn thơ cuối: là nỗi trống trải của nhà thơ khi bạn qua đời.

• Nguyễn Khuyến cảm thấy cuộc sống như chẳng còn ý vị gì, vô cùng trống trải.
• Nỗi đau được thể hiện ở nhiều cung bậc: lúc đột ngột, lúc ngậm ngùi, luyến tiếc, lúc thì lắng đọng thấm sâu chi phối tuổi già của tác giả.

Câu 3:

Đây là một bài thơ có nghệ thuật tu từ đặc sắc: nói giảm nói tránh, điệp ngữ, sử dụng câu hỏi tu từ.

Ngoài ra, thành công về nghệ thuật của bài thơ, chúng ta không thể không kể đến:

• Ngôn ngữ thơ: đạt đến mức trong sáng tuyệt vời: lặp 5 từ “không” trong tổng số 14 từ để diễn tả một cái không trống rỗng đến ghê gớm khi mất bạn.
• Cách sử dụng từ ngữ và hình ảnh, sử dụng điển tích, âm điệu của câu thơ song thất lục bát và nhân vật trữ tình tự bộc lộ tâm trạng.

=> Tóm lại, qua bài thơ đã giúp chúng ta hiểu hơn về một tình bạn đẹp, chung thủy, gắn bó và hiểu thêm về khía cạnh khác của nhân cách Nguyễn Khuyến.